CUKRZYCA

Cukrzyca jest przewlekłą chorobą metaboliczną w której następują zaburzenia gospodarki węglowodanowej, na skutek  niedoboru lub braku produkcji  insuliny  przez trzustkę.

Nieprawidłowy poziom insuliny ( lub jej całkowity brak) , powoduje obecność we krwi  nadmiernej  ilości  glukozy oraz  jej nieprawidłowo przetworzonych pochodnych.  Wysoki poziom glukozy we krwi ( hiperglikemia)  jest przyczyną powikłań dotyczących oczu, nerek, nerwów obwodowych, serca i naczyń krwionośnych.

Pod względem epidemiologicznym występują  różne  przyczyny, przebieg i leczenie  cukrzycy. 

Przyczyną cukrzycy typu 1 ( tzw. INSULINOZALEŻNEJ) jest schorzenie o podłożu  autoimmunologicznym  – w którym choroba ujawnia się w dzieciństwie. Uszkodzenie komórek produkujących insulinę  następuje na skutek nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego,  atakującego zdrowe  dotąd komórki trzustki, aż do ich całkowitego zniszczenia a w efekcie  braku zdolności do produkcji  własnej insuliny. Cukrzyca typu 1 stanowi ok. 10% wszystkich typów cukrzycy. Początek zachorowania zwykle przypada między 10 a 14 rokiem życia. Dotyczy głównie dzieci i osób młodych.

Przyczyną cukrzycy typu 2 – ( tzw. INSULINONIEZALEŻNEJ) , najczęściej występującej  na świecie typu cukrzycy,  leży  w upośledzeniu (zmniejszeniu)  wydzielania insuliny, o podłożu  np. genetycznym,   lub  w  oporności komórek  na działanie insuliny (insulinooporność),  której przyczyną mogą być zarówno czynniki genetyczne, jak i otyłość.

Cukrzyca typu 2 jest najbardziej powszechną chorobą naszych czasów i zaliczana jest do tak zwanych chorób cywilizacyjnych.  Jest najczęstszym rodzajem cukrzycy, rocznie w Polsce zapada na nią około 200 osób na 100 000, stanowi ponad 80-90% wszystkich przypadków cukrzycy 

Diabetolodzy wyróżniają jeszcze odmiany stanowiące  modyfikacje  tych typów choroby. Są to  tzw.  cukrzyca typu LADA –  o przyczynie jak w typie 1,  ale  początek choroby dotyczy osób dorosłych- po 40 r ż, cukrzyca ciężarnych- występująca w okresie ciąży u zdrowych dotąd kobiet, niosąca ze sobą ryzyko powikłań  położniczych, oraz  cukrzyca typu MODY- występująca w młodym wieku (typowym dla cukrzycy typu 1), ale charakteryzująca się przebiegiem klinicznym podobnym do cukrzycy typu 2.

Szacuje się, że na cukrzycę choruje na świecie  ponad 422 mln osób, z czego ok. 25-30% to osoby, u których choroba jeszcze nie została zdiagnozowana. Każdego roku na świecie z powodu cukrzycy umiera ok. 1,6 mln osób  W 2018 r.  ( dane  GUS)  w Polsce było 2,9 mln dorosłych chorych na cukrzycę ( to tylko  przypadki zdiagnozowane)  , czyli co jedenasty dorosły.  Wśród osób po 70 r.ż. ok. 20% choruje na cukrzycę. 

Cukrzyca jest schorzeniem dającym ogromną ilość bardzo groźnych powikłań jak:  schorzenia okulistyczne- retinopatia cukrzycowa (uszkodzenie naczyń krwionośnych znajdujących się w siatkówce oka) – wraz z nią rośnie ryzyko jaskry i zaćmy , utraty wzroku , a także – niewydolność nerek , choroba niedokrwienna serca , udar mózgu, neuropatia, czyli uszkodzenie nerwów. 

W roku 2018 w Polsce- prawie co trzeci pacjent, któremu udzielono pomocy z powodu choroby niedokrwiennej serca lub udaru, miał cukrzycę. Tylko na leki i kontrolę glikemii wydano w 2018 roku blisko 1,9 mld zł, co stanowi ogromny problem społeczny.